नेपाल–श्रीलंका ‘आइसीटी एलायन्स २०२५’ सुरु, दक्षिण एशियाको डिजिटल भविष्यमाथि ऐतिहासिक सहकार्यको सुरुवात

काठमाडौं — नेपाल र श्रीलंकाबीच सूचना तथा प्रविधि (आइसीटी) क्षेत्रमा एक ऐतिहासिक रणनीतिक साझेदारी सुरु भएको छ। “नेपाल–श्रीलंका आइसीटी एलायन्स २०२५” नाम दिइएको यो पहलले दुई मुलुकबीचको डिजिटल सम्बन्धलाई नयाँ उचाइमा पुर्‍याउने अपेक्षा गरिएको छ। साथै, यसले समग्र दक्षिण एशियाको डिजिटल रुपान्तरणलाई तीव्रता दिने लक्ष्य लिएको छ।

यो महत्वाकांक्षी रणनीतिक साझेदारीको अवधारणा कम्प्युटर एशोसिएसन नेपाल (क्यान) महासंघका वरिष्ठ उपाध्यक्ष चिरञ्जीबी अधिकारीको अगुवाइमा प्रस्तुत गरिएको हो। कार्यक्रममा केन्द्रीय कार्यसमितिका सदस्य तथा प्राज्ञिक विज्ञ ओंकार बस्नेतको उपस्थिति रहेको थियो। प्रस्तावलाई काठमाडौंस्थित श्रीलंकाली दूतावासकी कार्यवाहक राजदूत चमेरी मुनेसिंघेलाई हस्तान्तरण गरिएको थियो।

साझेदारीका ९ प्रमुख आधारहरू:

१. द्विपक्षीय आइसीटी व्यवसाय परिषद स्थापना
क्यान महासंघ, SLASSCOM (श्रीलंकाली सफ्टवेयर सेवा संघ) र ICTA (श्रीलंकाली आइसीटी एजेन्सी) बीच सहकार्यमा परिषद गठन हुनेछ, जसले साइबर सुरक्षा, फिनटेक, एआई लगायत क्षेत्रमा व्यापार प्रवर्द्धन गर्नेछ।

२. स्टार्टअप र नवप्रवर्तनमा संयुक्त लगानी
स्वास्थ्य, कृषि प्रविधि, फिनटेक र कृत्रिम बुद्धिमत्ता (AI) मा श्रीलंकाली भेञ्चर क्यापिटल तथा एक्सेलेरेटरहरूसँग संयुक्त लगानी गरिनेछ।

३. आइटी प्रमाणपत्रको पारस्परिक मान्यता
दुबै देशले एक–अर्काका आइटी तालिम र प्रमाणपत्रलाई औपचारिक मान्यता दिने सहमति गरेका छन्, जसले दक्ष जनशक्ति आदानप्रदानलाई सहज बनाउनेछ।

४. आउटसोर्सिङ र प्रतिभा आदानप्रदान
क्लाउड कम्प्युटिङ, BPO, सफ्टवेयर विकास र साइबर सुरक्षामा प्राविधिक जनशक्ति आदानप्रदान गरिनेछ।

५. साइबर सुरक्षा सहकार्य
npCert (नेपाल) र CERT (श्रीलंका) बीच जानकारी साटासाट, संकट व्यवस्थापन अभ्यास र संयुक्त कार्यशाला आयोजना गरिनेछ।

६. ICT एक्स्पो र व्यापार मिशनको सह–आयोजना
क्यान इन्फोटेक, B2B सम्मेलन र श्रीलंकाली व्यापार मेलाहरूमा पारस्परिक सहभागिता बढाइनेछ।

७. द्विपक्षीय ICT लगानी कोष
संयुक्त अनुसन्धान र प्रविधि विकासलाई टेवा दिन नेपाल–श्रीलंका आइसीटी इनोभेसन फन्ड स्थापना गरिनेछ।

८. शैक्षिक तथा अनुसन्धान सहकार्य
एआई, ब्लकचेन, डाटा एनालिटिक्सजस्ता विषयमा विश्वविद्यालयबीच समझदारी (MoU) हुँदै विद्यार्थी–प्राध्यापक आदानप्रदान गरिनेछ।

९. साझा डिजिटल नीति समन्वय
डिजिटल आइडेन्टिटी, डेटा संरक्षण, ई–कमर्स लगायतका क्षेत्रमा नीतिगत समन्वय र साझा रूपरेखा निर्माण गरिनेछ।

दृष्टिकोण: नेपाल–श्रीलंका डिजिटल करिडोर

यस साझेदारीको दीर्घकालीन उद्देश्य “नेपाल–श्रीलंका डिजिटल करिडोर” निर्माण गर्नु हो, जसले दुवै देशलाई दक्षिण एशियामा डिजिटल केन्द्रको रूपमा स्थापित गर्नेछ। क्षेत्रीय इन्टरनेट पूर्वाधार, क्लाउड सेवा र साझा डिजिटल प्लेटफर्ममार्फत समग्र डिजिटल रूपान्तरणलाई यो करिडोरले उल्लेखनीय गतिको बाटो प्रदान गर्ने अपेक्षा गरिएको छ।

यो पहल नेपाल र श्रीलंकाको समृद्धि मात्र होइन, सम्पूर्ण दक्षिण एशियाको डिजिटल भविष्य सुनिश्चित गर्ने दिशामा एक ऐतिहासिक कदमका रूपमा हेरिएको छ।