भारतका कोलकत्ता, मुम्बईसहित विश्वभरका ४८ शहर समुन्द्रमा डुब्दै, १६ करोड मानिसलाई अन्यत्रै सार्नु पर्ने

बढ्दो जलवायु परिवर्तनका कारण विश्वका ४८ वटा सहरहरू समुद्रमा डुब्दै गइरहेका छन्। एउटा नयाँ अनुसन्धानले ती सहरमा बसोबास गर्ने कम्तिमा १६ करोड मानिसलाई अन्यत्र बसोबासको व्यवस्था नगरे जुनसुकै बेला खतरा आउन सक्ने देखाएको छ। विशेषज्ञहरूले जमिन डुब्दै गएको क्षेत्रमा भूकम्प र बाढीको खतरा पनि बढी हुने चेतावनी दिएका छन्।

समुद्रमा डुब्दै गएका केही प्रमुख सहरहरू

यस सूचीमा भारतका कोलकाता, चेन्नई, मुम्बई, सुरत र अहमदाबाद पनि समावेश छन्, जहाँ करिब ५ करोड मानिसको बसोबास छ। सिंगापुरको नानयाङ टेक्नोलोजिकल विश्वविद्यालय (एनटीयू) का अनुसन्धानकर्ताहरूको टोलीले एसिया, अफ्रिका, युरोप र अमेरिकाका ४८ तटीय सहरहरूको अध्ययन गरेपछि यो निष्कर्ष निकालेको हो।

कोलकाता: एनटीयूको अध्ययनअनुसार २०१४ देखि कोलकाताका केही भागहरू प्रति वर्ष औसत ०.०१ सेन्टिमिटरदेखि २.८ सेन्टिमिटरसम्म डुबिरहेका छन्। करिब ९० लाख मानिस बसोबास गर्ने यस क्षेत्रमा बनाइएका घरहरू पनि कमजोर बन्दै गएका छन्। रिपोर्टअनुसार कोलकाताको भटापारा सबैभन्दा छिटो डुबिरहेको छ। अमेरिकी अन्तरिक्ष केन्द्र (नासा) ले गरेको अनुसन्धानले पनि २०२४ मा भटापारा लगायतका कोलकाताका कतिपय क्षेत्रहरूमा समुद्रको स्तर ०.५९ सेन्टिमिटरले बढेको पुष्टि गरेको छ। जमिन डुब्ने मुख्य कारण जमिनमुनिबाट अत्यधिक पानी निकाल्नु हो।
चेन्नई: चेन्नईका केही भागहरूमा जमिन हरेक वर्ष ०.०१ देखि ३.७ सेन्टिमिटरसम्म डुबिरहेको छ। चेन्नईको थरमणी क्षेत्र सबैभन्दा छिटो डुबिरहेको छ, जहाँ १४ लाख मानिसलाई अन्यत्र बसोबासको व्यवस्था नगरे कुनै पनि बेला कुनै घटना घट्न सक्ने चेतावनी अनुसन्धानकर्ताहरूले दिएका छन्।
अहमदाबाद: एनटीयूको अध्ययनअनुसार अहमदाबादका केही भागहरू हरेक वर्ष औसतन ०.०१ सेन्टिमिटरदेखि ५.१ सेन्टिमिटरसम्म डुबिरहेको छ। यी डुब्दै गरेका क्षेत्रमा ५१ लाख मानिस बस्ने गरेका छन्। विशेषज्ञहरूले जमिन डुब्ने मुख्य कारण पम्पिङमार्फत् भूजल निकासी, समुद्रको स्तर बढ्ने र बढी वर्षा हुनुलाई मानेका छन्। यसलाई कम गर्न अहमदाबाद नगर निगमले क्लाइमेट सिटी योजना तयार गरेको छ, जसमा वर्षाबाट पानी सञ्चित गर्ने (स्टोरेज) र भूजल पुनःआपूर्ति जस्ता उपायहरू समावेश छन्।
मुम्बई र सुरत: एनटीयूको अध्ययनअनुसार विश्वका डुब्दै गएका सहरहरूको सूचीमा भारतका मुम्बई र सुरत पनि छन्।

विश्वका अन्य प्रभावित सहरहरू

नानयाङ टेक्नोलोजिकल विश्वविद्यालयको भनाइअनुसार, सबैभन्दा धेरै डुबिरहेको सहर चीनको तियानजिन हो। यहाँ तीव्र रूपमा औद्योगिक र पूर्वाधार विकास भएको छ। २०१४ देखि यता यो सहर हरेक वर्ष औसत १८.७ सेन्टिमिटरले डुबिरहेको छ।

नानयाङ टेक्नोलोजिकल विश्वविद्यालयकी अनुसन्धानकर्ता चेरेल टेका अनुसार डुबिरहेका धेरै सहरहरू एसिया वा दक्षिण-पूर्व एसियामा छन्। यसको मुख्य कारण यहाँको तीव्र जनसंख्या वृद्धि र विकास हो। इन्डोनेसियाको जकार्ता, थाइल्याण्डको बैंकक, भियतनामको हो ची मिन्ह सिटी र चीनको सांघाई पनि धेरै डुबिरहेका सहरहरूको सूचीमा छन्।

जलवायु परिवर्तनका कारण सहरहरू समुद्रमा डुब्ने क्रम कति भयानक छ भन्ने उदाहरण जकार्ता हो। जकार्ताका केही भागहरू १९७० को तुलनामा ४ मिटर तल पुगेका छन्। यसका कारण इन्डोनेसियाले नुसंतारामा नयाँ राजधानी बनाएको छ।

टोकियोको सफलताको कथा

कुनै बेला जापानको राजधानी टोकियो समुद्रमा डुब्ने सहरहरूको सूचीमा प्रमुख थियो, तर अहिले त्यो सुरक्षित बनेको छ। जापानले यसका लागि केही उल्लेखनीय कामहरू गरेको छ, जुन काम अहिलेसम्म अरूतिर हुन सकेको छैन।

जब टोकियोका केही भागहरूमा जमिन डुब्दै गरेको तथ्य सार्वजनिक भएपछि १९७० को दशकमा, जापानले भूमिगत जल पम्पिङमा कडा नियमहरू लागू गर्यो। यसले जमिन डुब्ने